Nagłe zatrzymanie krążenia (NZK)
- 2022-12-20
Nagłe Zatrzymanie Krążenia ( NZK )
Nagłe zatrzymanie krążenia to sytuacja w której serce przestaje pracować. Przyczyn takiej sytuacji może być wiele – od zawału mięśnia sercowego, poprzez uraz, niedotlenienie czy zatrucie. Gdy serce przestaje pracować – krew przestaje krążyć i zarazem odżywiać i utlenowywać cały organizm. Już po 3-4 minutach braku krążenia w mózgu zaczynają pojawiać się nieodwracalne zmiany. Zespół ratownictwa medycznego do nagłego zatrzymania krążenia w skali całego kraju dojeżdża w czasie poniżej 8 minut. Dlatego tak ważne jest jak najszybsze rozpoznanie i rozpoczęcie udzielania pomocy. Niezależnie od przyczyny zatrzymania krążenia rozpoznanie takiej sytuacji i postępowanie jest proste!
Algorytm udzielania pomocy przy nagłym zatrzymaniu krążenia to algorytm BLS (Basic Life Support). Algorytm ten jest na całym świecie jest podobny. Pierwszym krokiem jest ocena przytomności osoby poszkodowanej. W tym celu należy podejść do osoby poszkodowanej zawołać do niej i potrząsnąć za ramiona. Istotne jest aby takiej osoby nie bić, nie polewać wodą, nie szarpać. Jeżeli osoba nie zareagowała to jest osobą nieprzytomną. Kolejnym krokiem będzie ocena tego czy oddycha. Aby ocenić oddychanie, w pierwszej kolejności należy udrożnić drogi oddechowe. Ten manewr jest bardzo prosty – jedną rękę należy położyć na czoło, drugą na żuchwę osoby poszkodowanej. Po odchyleniu głowy do tyłu należy nachylić się nad twarzą osoby poszkodowanej i przez 10 sekund sprawdzić czy oddycha. Ocena ta będzie wykonywana trzema zmysłami – należy obserwować czy unosi się klatka piersiowa, starać się usłyszeć w okolicy ust i nosa oddech oraz poczuć wirujące powietrze nad twarzą osoby poszkodowanej. Jeśli osoba nie oddycha przez 10 sekund pozwala nam to od razu rozpoznać nagłe zatrzymanie krążenia. Jeśli w ciągu 10 sekund zaobserwowaliśmy, wyczuliśmy i usłyszeliśmy 2 oddechy lub więcej prawdopodobnie taka osoba nie ma nagłego zatrzymania krążenia. Należy zwrócić uwagę także na sytuację oddechu agonalnego. Polega on na próbach bezwładnego łapania powietrza. Oddech agonalny również świadczy o nagłym zatrzymaniu krążenia i konieczności rozpoczęcia resuscytacji.
Gdy rozpoznane zostało nagłe zatrzymanie krążenia na tym etapie należy jak najszybciej wezwać pomoc. Jeżeli jesteśmy jedynym świadkiem, to naszym zadaniem będzie powiadomienie dyspozytora pod numerem 112 lub 999. Jeśli dookoła są inne osoby, warto konkretnie jedną zaangażować, aby to właśnie ona wezwała pomoc i dostarczyła automatyczny defibrylator zewnętrzny. Po wezwaniu pomocy i organizacji AED należy jak najszybciej przystąpić do prowadzenia ucisków klatki piersiowej. Uciski klatki piersiowej u osoby dorosłej wykonuje się dwoma rękami. Nasada nadgarstka powinna przylegać na środku klatki piersiowej. Należy pamiętać aby klatki piersiowej nie uciskać całą powierzchnię dłoni. Uciski klatki piersiowej należy prowadzić w tempie 100 – 120 na minutę, na głębokość 5 – 6 cm. Istotne jest, aby ręce były cały czas zablokowane w łokciach a ucisk generowany z wykorzystaniem ciężaru górnej połowy ciała ratującego. W trakcie uciskania klatki piersiowej nie należy zmieniać miejsca ucisku oraz odrywać nasady nadgarstka od klatki piersiowej poszkodowanego. Klatka piersiowa powinna być uciskana na twardym podłożu, na przykład na podłodze, a w trakcie uciskania powinna być odsłonięta. Klasyczny algorytm resuscytacji zakłada stosunek ucisków do wdechów 30:2. Od wielu lat zaleca się prowadzenie resuscytacji przez świadków jedynie z wykorzystaniem uciskania klatki piersiowej bez stosowania wdechów ratowniczych. Metoda ta, w pierwszych minutach nagłego zatrzymania krążenia jest równie skuteczna. Technika prowadzenia samych ucisków klatki piersiowej jest promowana między innymi ze względu na fakt, iż przygodny świadek praktycznie nigdy nie posiada ze sobą środków ochrony osobistej pozwalających na prowadzenie sztucznej wentylacji.
Uciski klatki piersiowej powinny być prowadzone przez świadków bez jakichkolwiek przerw. Prowadzenie ucisków klatki piersiowej może być po chwili męczące, dlatego warto nie rzadziej niż co 2 minuty zmieniać się. Sytuacje które pozwolą na zakończenie uciskania klatki piersiowej to na przykład przyjazd zespołu ratownictwa medycznego, pojawienie się oznak sugerujących powrót spontanicznego krążenia, wyczerpanie ratownika lub zmiana statusu bezpieczeństwa.